E-mail-interview door Eline van Hall met onze dirigent: Daan Admiraal 19 juni 2008 (Voor het alom geprezen Smoelenboek van het VU-orkest).

 

Als je VU-orkest zegt, zeg je Daan Admiraal. Waarom passen jullie zo goed bij elkaar?

- Ik voel me erg met jonge mensen (en jonge dieren, bijvoorbeeld honden en katten) verwant. Terwijl ik dit schrijf strijkt er even een poezenstaart langs m’n onderbeen. Als je een kind van 5 dat jou vertrouwt op schoot neemt en met je bovenbenen een wilde galop inzet begint het te schateren en het zegt als je stopt: nog een keer! En na de 10^e keer onverflauwd: nog een keer!  Die ontvankelijkheid en die makkelijk aanspreekbare levensvreugde van jonge mensen maakt dat ik het geweldig vind om met ze te werken. Nu heb ik wel de crème de la crème van de Nederlandse jeugd: het IQ (ook het emotionele IQ) is hoog (ik schat meestal boven de 70) en men komt uit liefdevolle gezinnen. Er is natuurlijk in Nederland ook probleemjeugd zonder illusies die niets wil.

Er zijn zo veel mensen van mijn leeftijd die overkomen als tobberige verongelijkte zeurpieten. Ikzelf voel me geestelijk jong en fysiek veel beter dan 10 jaar geleden. Dat komt niet alleen door de omgang met al die jongeren maar ook door mijn lifestyle: gezond eten en veel sporten.

Onze muzikale relatie is ontstaan in een langdurige samenwerking. Ik ben het grootste deel van de tijd moeilijke noten aan het instuderen en beschouw mezelf in die situatie als orkestpedagoog. Sleutelbegrippen zijn:

-  intrinsieke motivatie (je gaat als orkestlid voor de 100% omdat je van muziek houdt en geen  genoegen neemt met 80 of 90% - die 100% is ook je uiteindelijke

   muzikale beloning).

- de werkhouding die ik graag aanduid met ‘commitment’ moet het logische gevolg zijn van die intrinsieke motivatie. Wat ik daarentegen actief wil bestrijden is een

   Strebers-mentaliteit. Een Streber zet zich in omdat hij maatschappelijk aanzien wil verwerven of macht en geld. Dat is een niet-muzikale drive.

-  geduld: je kunt pas samenspelen met anderen als je je eigen partij kunt spelen;

-  als alle noten gekend zijn moet de muziek ook nog aangeraakt door een bezielende adem: het is altijd weer geweldig als dat lukt.

-  muziek maken is leuk: laten we vooral tijdens het soms taaie repetitieproces veel lachen.

Een door mij regelmatig gestelde vraag is: Gaan we voor een concert waar alleen de familie trots op is of gaan we zo goed spelen dat de kenners die niet familie zijn het geweldig vinden? Dan moet het orkest wel antwoorden: dat  laatste!  Iedereen weet dat ik daarmee een mandaat krijg om alle rampspoedig plekken nog 50 keer over te doen.

 

Mahler6 of de Scheherazade?

Vooral allebei, het zijn twee contrasterende vormen van muziek. Mahler is een exhibitionistische expressionist. Hij cultiveert en etaleert schaamteloos zijn psychische woelingen en heeft daar heel veel noten voor nodig. Bij Mahler-6 zijn het ook (als je de muziek wilt zien als een metafoor) de woelingen van jonge mensen en hun worsteling met de zin van het leven. Daarom is Mahler vaak een geweldige belevenis met het VU-Orkest.

Maar dan Rimski-Korsakof: hij schrijft muziek waarin alles wat bekoorlijk is aan de oppervlakte ligt net als bij een mooie prent uit een sprookjesboek. Je hoeft niet op zoek naar een diepere betekenis. Maar het is wel vrolijk, opzwepend, kleurrijk en heeft ook in de melancholie van de melodieën de ‘feel’ van de Russische ziel.

 

Is er nog een ander stuk wat je absoluut met het VU (nogmaals) zou willen spelen?

Het gaat niet om mij. Mijn eigen wensen zijn ondergeschikt aan wat het belang van het orkest dient. Kwaliteit en diversiteit van de stukken – dat zijn de sleutelwoorden. Ik vind dat 4 jaar spelen in het VU-Orkest je muzikale horizon moet verbreden. Wij spelen nu 3 Russen, maar komend najaar Franse en Spaanse muziek. Bepaalde topstukken komen zeker terug.

 

Ik heb begrepen dat je je al goed hebt ingelezen in Riga. Wat moet het orkest weten over deze stad? En wat ga je zelf in ieder geval doen?

Goed ingelezen is te veel eer. Misschien moet ik vandaag maar even een reisgids kopen. Ik heb nu alleen nog het treurige hoofdstuk over Riga uit In Europa van Geert Mak er op nagelezen. Aan het begin van de 2^e wereldoorlog was 40% van de bevolking van Riga joods. Van wat niet werd afgevoerd naar de vernietigingskampen zijn er duizenden in rijen gezet op het strand of in de duinen en standrechtelijk geëxecuteerd waarbij een deel van de niet-joodse 60% instemmend toekeek. Ik verwacht zonder meer een schilderachtige stad en prachtige natuur, leuke restaurants en aantrekkelijke caféterrasjes. Maar ik hoop momenten te vinden om de paar schamele restanten van de vernietigde joodse beschaving en ook de herinneringen aan de Sowjet-tijd te bezoeken.

 

Wordt het openlucht concert dit jaar slechter, even ‘goed’ of beter dan dat van vorig jaar?

Voor het weekend denk je altijd: wat moet er nog veel gebeuren. Maar ik ben toch vrij optimistisch omdat Strawinski en Prokofjev maar een paar echt moeilijke plekken hebben en veel repeterende  patronen die niet echt lastig zijn. Het programma, vooral Kije en Sheherazade,  is zeer geschikt voor in de open lucht.

 

Is je lijstje met busdates al samengesteld?

Ik heb iedere tournee standaard een busdate met alle 2^e vioolmeisjes. Dat is voor mij als oude bok een grote eer en een immense vreugde maar zelfs met een goede planning een mission-impossible. Bij een ideale logistiek gaat het de krachten van iedere jonge man al volledig te boven.

En wat is voor jou de ideale busdate?

Een rampenbusdate is:

jij wil slapen en zij blijkt een tomeloze kwebbel met een onaangename schelle stem;

jij vraagt aan haar van alles maar ze heeft niets te melden en wil dat vooral zo houden;

jij vindt het leuk dat ze naast je zit maar zij had veel liever naast haar hartsvriendin gezeten

Een ideale busdate:

jij hebt dorst en zij tovert een heerlijk sapje tevoorschijn;

jij hebt honger en zij blijkt verrukkelijke belegde broodjes te hebben die ze zelf niet lust;

er ontstaat als jouw maag gevuld is een geanimeerd gesprek / zij laat je lekker inslapen.

Zitten daar favorieten tussen?

Ja zeker, ze staan bij mij allemaal op nr.1.

 

Met enige regelmaat komen bepaalde anekdotes tijdens de repetities tevoorschijn om ons spel naar een hoger muzikaal niveau te brengen (ja dat klinkt mooi hè J). Gebruik je bij verschillende orkesten verschillende anekdotes?

Bij mijn studentenorkesten kan ik me het meeste permitteren. Onthalzende snijdende beweging na een verkeerde noot: geen probleem. Opgeheven 3^e vinger naar een koperblazer: overal begrip en algemene instemming. 'Gooi die viool toch weg' na een mislukt loopje.

Tegen een medicijnenstudente: Dokter, is het warm? Kan het mijn menopauze zijn? Deze categorie is bij studentenorkesten zonder dames met opvliegers altijd mogelijk. Misschien vindt in een ander orkest die dame met vlekken in haar hals het niet leuk. 

En welke gebruik je het liefst?

Dat gaat allemaal geïmproviseerd. Slechts sommige komen in vele varianten steeds terug.

Tegen de hoorns: wat een geweldige timing voor een hoorngroep, jullie zijn maar 4 maten te laat.

Tegen de fluiten en klarinetten: wil je niet studeren waar ik bij ben. Dit is een van de ergste geluiden die ik ken.

Tegen de contrabassen: ik weet dat het IQ omgekeerd evenredig is met de grootte van het instrument.

Een running gag is: Ik ben vrij van medicijnen en mag van m’n psychiater weer aan het werk. En nu hoor ik toch weer stemmen! Jullie praten toch niet, hè?

Een andere, als mensen een muzikale afspraak vergeten: amnesie, wat is dat ook weer?

 

Het is enigszins opvallend dat het onderwerp seks in deze anekdotes niet meer zo vaak als voorheen door jou gebruikt wordt, heb je hier een goede verklaring voor?

Ik denk dat het niet aan mijn deplorabele geriatrische staat ligt maar aan de stukken ligt die we nu spelen.

Luitenant Kije is een niet bestaande persoon. Er kan daarom bij Kije alleen sprake zijn van virtuele sex. Het verhaal is een satire en de muziek is militair en schertsend maar a-sexueel.

Le baiser de la fée heeft natuurlijk de kus is z’n titel maar het is een kus des doods van een duistere fee. De muziek van Strawinsky is emotioneel gereserveerd.

Sheherazade houdt Shahriar uit zijn slaap met …. verhalen want als ze dat niet doet wordt ze vermoord. De muziek heeft veel dansritmes, is sierlijk en ornamentaal maar appelleert nooit aan de broeierig onderbuikgevoelens.

Op de vorige tournee speelden we de Fantastique. Die gaat in de woorden van Berlioz over het muzikaal verrukkelijk opgediende pretpakket drugs, sex en geweld. De symfonische held komt- weliswaar in zijn opiumdroom – tot de daad die Shahriar zo graag op Sheherazade wil voltrekken: de moord op zijn geliefde.

 

Heb je nog een wens voor het VU-orkest?

Mijn wens is dat wij in alle groepen door een constante instroom van goede spelers een heel goed orkest blijven en dat de sfeer van een heerlijke groep zonder kliekjes en buitenstaanders bewaard blijft. En dat we de gelden blijven behouden die voor al die activiteiten nodig zijn. En ik hoop dat alle rokers snel stoppen.

 

En heb je nog een speciale wens voor de tweede vioolmeisjes onder ons?

Ik hoop dat jullie erg succesvol zijn in je studie en latere carrière. En dat jullie allemaal de prins of prinses van je dromen zult vinden en dat die jullie de noodzakelijke ruimte geeft voor een leven naast het aanrecht. En dat jullie baarmoeders spoedig een grote schare prachtige baby’s produceren (en niet alleen dochters) die over 20 jaar het VU-Orkest (schrik niet, misschien wel als koperblazer!) komen versterken. Ik hoop jullie dan als trotse moeders na afloop van de concerten te begroeten.

Daan A.: ‘ Eline, wat een zacht eitje is die zoon van je. Je hoort hem niet op die trompet. Als ik vraag of het wat harder kan (het lijkt wel een blokfluit) bloost hij. Je kunt wel merken dat zijn moeder een 2^e vioolmeisje uit VU-Orkest is. Hij had beter ook 2^e viool kunnen spelen.'

 

Nou het was mij een waar genoegen! Ik hoop dat je het interview ook leuk vond. En de volgende keer houden we gewoon weer een goed gesprek in real life. Ik wens je alvast heel veel plezier en succes op tournee en ik kijk al uit naar ons concert in de Beurs. Tot zaterdag! Eline van Hall.