E-mail-interview
door
Eline van Hall
met onze
dirigent: Daan Admiraal 19 juni 2008 (Voor het alom
geprezen Smoelenboek van het VU-orkest).
Als je VU-orkest zegt,
zeg je Daan Admiraal. Waarom passen jullie zo goed bij elkaar?
- Ik voel me erg met
jonge mensen (en jonge dieren, bijvoorbeeld honden en katten) verwant.
Terwijl ik dit schrijf strijkt er even een poezenstaart langs m’n onderbeen.
Als je een kind van 5 dat jou vertrouwt op schoot neemt en met je bovenbenen
een wilde galop inzet begint het te schateren en het zegt als je stopt: nog
een keer! En na de 10e keer onverflauwd: nog een keer! Die
ontvankelijkheid en die makkelijk aanspreekbare levensvreugde van jonge
mensen maakt dat ik het geweldig vind om met ze te werken. Nu heb ik wel de
crème de la crème van de Nederlandse jeugd: het IQ (ook het emotionele IQ)
is hoog (ik schat meestal boven de 70) en men komt uit liefdevolle gezinnen.
Er is natuurlijk in Nederland ook probleemjeugd zonder illusies die niets
wil.
Er zijn zo veel mensen
van mijn leeftijd die overkomen als tobberige verongelijkte zeurpieten.
Ikzelf voel me geestelijk jong en fysiek veel beter dan 10 jaar geleden. Dat
komt niet alleen door de omgang met al die jongeren maar ook door mijn
lifestyle: gezond eten en veel sporten.
Onze muzikale relatie is
ontstaan in een langdurige samenwerking. Ik ben het grootste deel van de
tijd moeilijke noten aan het instuderen en beschouw mezelf in die situatie
als orkestpedagoog. Sleutelbegrippen zijn:
- intrinsieke motivatie
(je gaat als orkestlid voor de 100% omdat je van muziek houdt en geen genoegen neemt met 80
of 90% - die 100% is ook je uiteindelijke
muzikale beloning).
- de werkhouding die ik
graag aanduid met ‘commitment’ moet het logische gevolg zijn van die intrinsieke
motivatie. Wat ik daarentegen actief wil bestrijden is een
Strebers-mentaliteit. Een Streber zet zich in omdat hij
maatschappelijk aanzien wil verwerven of macht en geld. Dat is een niet-muzikale drive.
- geduld: je kunt
pas samenspelen met anderen als je je eigen partij kunt spelen;
- als alle noten gekend
zijn moet de muziek ook nog aangeraakt door een bezielende adem: het is altijd weer geweldig
als dat lukt.
- muziek maken is leuk:
laten we vooral tijdens het soms taaie repetitieproces veel lachen.
Een door mij regelmatig
gestelde vraag is: Gaan we voor een concert waar alleen de familie trots op
is of gaan we zo goed spelen dat de kenners die niet familie zijn het
geweldig vinden? Dan moet het orkest wel antwoorden: dat laatste! Iedereen
weet dat ik daarmee een mandaat krijg om alle rampspoedig plekken nog 50
keer over te doen.
Mahler6 of de
Scheherazade?
Vooral allebei, het zijn
twee contrasterende vormen van muziek. Mahler is een exhibitionistische
expressionist. Hij cultiveert en etaleert schaamteloos zijn psychische
woelingen en heeft daar heel veel noten voor nodig. Bij Mahler-6 zijn het
ook (als je de muziek wilt zien als een metafoor) de woelingen van jonge
mensen en hun worsteling met de zin van het leven. Daarom is Mahler vaak een
geweldige belevenis met het VU-Orkest.
Maar dan
Rimski-Korsakof: hij schrijft muziek waarin alles wat bekoorlijk is aan de
oppervlakte ligt net als bij een mooie prent uit een sprookjesboek. Je hoeft
niet op zoek naar een diepere betekenis. Maar het is wel vrolijk, opzwepend,
kleurrijk en heeft ook in de melancholie van de melodieën de ‘feel’ van de
Russische ziel.
Is er nog een ander stuk
wat je absoluut met het VU (nogmaals) zou willen spelen?
Het gaat niet om mij.
Mijn eigen wensen zijn ondergeschikt aan wat het belang van het orkest
dient. Kwaliteit en diversiteit van de stukken – dat zijn de sleutelwoorden.
Ik vind dat 4 jaar spelen in het VU-Orkest je muzikale horizon moet
verbreden. Wij spelen nu 3 Russen, maar komend najaar Franse en Spaanse
muziek. Bepaalde topstukken komen zeker terug.
Ik heb begrepen dat je
je al goed hebt ingelezen in Riga. Wat moet het orkest weten over deze stad?
En wat ga je zelf in ieder geval doen?
Goed ingelezen is te
veel eer. Misschien moet ik vandaag maar even een reisgids kopen. Ik heb nu
alleen nog het treurige hoofdstuk over Riga uit
In Europa
van Geert Mak er
op nagelezen. Aan het begin van de 2e wereldoorlog was 40% van de
bevolking van Riga joods. Van wat niet werd afgevoerd naar de
vernietigingskampen zijn er duizenden in rijen gezet op het strand of in de
duinen en standrechtelijk geëxecuteerd waarbij een deel van de niet-joodse
60% instemmend toekeek. Ik verwacht zonder meer een schilderachtige stad en
prachtige natuur, leuke restaurants en aantrekkelijke caféterrasjes. Maar ik
hoop momenten te vinden om de paar schamele restanten van de vernietigde
joodse beschaving en ook de herinneringen aan de Sowjet-tijd te bezoeken.
Wordt het openlucht
concert dit jaar slechter, even ‘goed’ of beter dan dat van vorig jaar?
Voor het weekend denk je
altijd: wat moet er nog veel gebeuren. Maar ik ben toch vrij optimistisch
omdat Strawinski en Prokofjev maar een paar echt moeilijke plekken hebben en
veel repeterende patronen die niet echt lastig zijn. Het programma, vooral
Kije en Sheherazade, is zeer geschikt voor in de open lucht.
Is je lijstje met
busdates al samengesteld?
Ik heb iedere tournee
standaard een busdate met alle 2e vioolmeisjes. Dat is voor mij
als oude bok een grote eer en een immense vreugde maar zelfs met een goede
planning een mission-impossible. Bij een ideale logistiek gaat het de
krachten van iedere jonge man al volledig te boven.
En wat is voor jou de
ideale busdate?
Een rampenbusdate is:
jij wil slapen en zij
blijkt een tomeloze kwebbel met een onaangename schelle stem;
jij vraagt aan haar van
alles maar ze heeft niets te melden en wil dat vooral zo houden;
jij vindt het leuk dat
ze naast je zit maar zij had veel liever naast haar hartsvriendin gezeten
Een ideale busdate:
jij hebt dorst en zij
tovert een heerlijk sapje tevoorschijn;
jij hebt honger en zij
blijkt verrukkelijke belegde broodjes te hebben die ze zelf niet lust;
er ontstaat als jouw
maag gevuld is een geanimeerd gesprek / zij laat je lekker inslapen.
Zitten daar favorieten
tussen?
Ja zeker, ze staan bij
mij allemaal op nr.1.
Met enige
regelmaat komen bepaalde anekdotes tijdens de repetities tevoorschijn om ons
spel naar een hoger muzikaal niveau te brengen (ja dat klinkt mooi hè
J). Gebruik je bij verschillende orkesten verschillende anekdotes?
Bij mijn
studentenorkesten kan ik me het meeste permitteren. Onthalzende snijdende
beweging na een verkeerde noot: geen probleem. Opgeheven 3e
vinger naar een koperblazer: overal begrip en algemene instemming. 'Gooi die
viool toch weg' na een mislukt loopje.
Tegen een
medicijnenstudente: Dokter, is het warm? Kan het mijn menopauze zijn? Deze categorie is bij
studentenorkesten zonder dames met opvliegers altijd mogelijk. Misschien
vindt in een ander orkest die dame met vlekken in haar hals het niet leuk.
En
welke gebruik je het liefst?
Dat gaat allemaal
geïmproviseerd. Slechts sommige komen in vele varianten steeds terug.
Tegen de hoorns: wat een
geweldige timing voor een hoorngroep, jullie zijn maar 4 maten te laat.
Tegen de fluiten en
klarinetten: wil je niet studeren waar ik bij ben. Dit is een van de ergste
geluiden die ik ken.
Tegen de contrabassen:
ik weet dat het IQ omgekeerd evenredig is met de grootte van het instrument.
Een running gag is: Ik
ben vrij van medicijnen en mag van m’n psychiater weer aan het werk. En nu
hoor ik toch weer stemmen! Jullie praten toch niet, hè?
Een andere, als mensen
een muzikale afspraak vergeten: amnesie, wat is dat ook weer?
Het is enigszins
opvallend dat het onderwerp seks in deze anekdotes niet meer zo vaak als
voorheen door jou gebruikt wordt, heb je hier een goede verklaring voor?
Ik denk dat het niet aan
mijn deplorabele geriatrische staat ligt maar aan de stukken ligt die we nu
spelen.
Luitenant Kije is een
niet bestaande persoon. Er kan daarom bij Kije alleen sprake zijn van
virtuele sex. Het verhaal is een satire en de muziek is militair en
schertsend maar a-sexueel.
Le baiser de la fée
heeft natuurlijk de kus is z’n titel maar het is een kus des doods van een
duistere fee. De muziek van Strawinsky is emotioneel gereserveerd.
Sheherazade houdt
Shahriar uit zijn slaap met …. verhalen want als ze dat niet doet wordt ze
vermoord. De muziek heeft veel dansritmes, is sierlijk en ornamentaal maar
appelleert nooit aan de broeierig onderbuikgevoelens.
Op de vorige tournee
speelden we de Fantastique. Die gaat in de woorden van Berlioz over het
muzikaal verrukkelijk opgediende pretpakket drugs, sex en geweld. De
symfonische held komt- weliswaar in zijn opiumdroom – tot de daad die
Shahriar zo graag op Sheherazade wil voltrekken: de moord op zijn geliefde.
Heb je nog een wens voor
het VU-orkest?
Mijn wens is dat wij in
alle groepen door een constante instroom van goede spelers een heel goed
orkest blijven en dat de sfeer van een heerlijke groep zonder kliekjes en
buitenstaanders bewaard blijft. En dat we de gelden blijven behouden die
voor al die activiteiten nodig zijn. En ik hoop dat alle rokers snel
stoppen.
En heb je nog een
speciale wens voor de tweede vioolmeisjes onder ons?
Ik hoop dat jullie erg
succesvol zijn in je studie en latere carrière. En dat jullie allemaal de
prins of prinses van je dromen zult vinden en dat die jullie de
noodzakelijke ruimte geeft voor een leven naast het aanrecht. En dat jullie
baarmoeders spoedig een grote schare prachtige baby’s produceren (en niet
alleen dochters) die over 20 jaar het VU-Orkest (schrik niet, misschien wel
als koperblazer!) komen versterken. Ik hoop jullie dan als trotse moeders na
afloop van de concerten te begroeten.
Daan A.: ‘ Eline, wat
een zacht eitje is die zoon van je. Je hoort hem niet op die trompet. Als ik
vraag of het wat harder kan (het lijkt wel een blokfluit) bloost hij. Je
kunt wel merken dat zijn moeder een 2e vioolmeisje uit VU-Orkest
is. Hij had beter ook 2e viool kunnen spelen.'
Nou het was mij een waar
genoegen! Ik hoop dat je het interview ook leuk vond. En de volgende keer
houden we gewoon weer een goed gesprek in real life. Ik wens je alvast heel
veel plezier en succes op tournee en ik kijk al uit naar ons concert in de
Beurs. Tot zaterdag! Eline van
Hall.